Jan Kiers 1724-1788

Waarom een korte geschiedenis van het geslacht Jan Kiers. Wel Jan Kiers is de overgrootvader van de kunstschilder Petrus Kiers en deze is de broer van Henderika Margaretha Kiers die gehuwd was met Gerkes Somer. Verder had Petrus een broer Abraham Johannes Kiers die weer een dochter had genaamd Margaretha Catharina die getrouwd was met Johannes Everhardus Somer die weer een neef was van Gerkes Somer.
Ik denk dan ook dat veel artistieke kwaliteiten zoals het musiceren, schilderen en beeldhouwen onder de nakomelingen van het echtpaar Gerkes Somer en Henderika Margaretha Kiers voor een deel zeker te herleiden zijn tot de familie Jan Kiers.

Dan volgt hier een overzicht van de genealogie van Jan Kiers en ik zal daarbij wat nader ingaan op de kunstschilder Petrus Kiers.

Jan Kiers is de zoon van Kier Jans en Henderika Jansen. Hij is gedoopt op 19 januari 1724 in Meppel en overleden op 18 december 1788 in Dwingelo.
In 1747 vertrekt hij in dienst van de Oost Indische Compagnie als chirurgijn met het schip "Nieuwerkerk" vanuit Amsterdam naar Indië. Hij vestigt zich in Batavia. In deze periode wordt Jan Kiers aangeduid als chirurgijn, majoor der artillerie, stadsapotheker en weesmeester te Batavia.
In 1772/1773 keert hij met vrouw en kinderen en een goed gevulde buidel naar Meppel terug, waar hij in 1774 "een dubbel woonhuis" laat bouwen; de eerste steen werd door zijn dochter Hendrica gelegd. Het opschrift luidt: Den 8 juny 1774 den eersten steen gelegd door de jongejoffer Hendrica Kiers, enige dochter van den heer Jan Kiers.

Jan Kiers wordt door koop vanaf 1782 eigenaar van de Havezate 'Oldengaerde' te Dwingelo. (links) bron Qoop.nl
Akte van overdracht d.d. 29 november 1782 door J. baron van Dongen, heer van Westdorp, aan J.Kiers te Meppel van het huis Oldengaerde met daarbij behorende percelen, gebouwen en rechten,het boerenerve, bewoond door Hendrik Broekman en Wolter Bertels en leenhorig aan het huis Weleveld, de Bork, een tiende over Dwingeloo en Lhee, de Gragt- en Hoekakker op de Bruges en het Helveen, 1782
Hij sterft hier in december 1788. Zijn erfgenamen verkopen in 1790 Oldengaerde. Akte van overdracht d.d. 11 juni 1790 door de erfgenamen van J. Kiers te Meppel aan J.T.F. Huguenin van het huis Oldengaerde, met bijbehorende percelen, gebouwen en rechten, het boerenerve, leenhorig aan het huis Weleveld, de Bork, de Gragt- en Hoekakker op de Bruges en het Helveen, 1790.

Wanneer het huis Oldengaerde gebouwd is, is niet bekend. Dat het in de 16e eeuw al bestond, staat echter vast, aangezien Reint van Echten, die in 1571 overlijdt, al heer tot Oldengaerde genoemd wordt. Tot 1660 is het eigendom geweest van het geslacht Van Echten. In dat jaar draagt Johan van Echten het over aan Cornelis van Dongen, die getrouwd is met Anna Elisabeth van Echten. Na de dood van Cornelis in 1713 gaat het huis over op zijn zoon Cornelis, die het tot 1723 bezit. Gedurende zijn bewoning moet het ook grondig verbouwd zijn, waarvan het jaartal 1717 in de gevel nog getuigt. Op de landdag van 19 maart 1726 bevestigen Ridderschap en eigenerfden diens zoon, ook weer een Cornelis, in het bezit van Oldengaerde. Na het overlijden van Cornelis in 1758 blijft zijn weduwe Catharina Elisabeth van Schwartz op het huis wonen. Hun dochter Helena Agnes van Dongen huwt in 1760 met Isaac van Dongen tot Entinge, die zich vanaf 1768 heer van Oldengaerde noemt.
In 1782 gaat het huis uit handen van de familie Van Dongen. Isaac verkoopt het dan aan Jan Kiers.
In 1790 koopt Jan Thomas Ferdinand Huguenin, echtgenoot van Helena Geertruid van den Clooster, Oldengaerde van de erven Kiers. Ook hij blijft slechts enkele jaren in het bezit ervan, want in 1799 koopt professor W. Munniks uit Groningen het huis. In 1808 komt het ten slotte in het bezit van jhr. Aalt Willem van Holthe. Sindsdien is het huis niet meer door koop overgegaan naar een andere eigenaar, alleen door vererving. Jonkheer Van Holthe woont op Oldengaerde tot zijn dood in 1854, waarna zijn kleinzoon Aalt Willem Westra van Holthe, een zoon van mr. Jan Hendrik Westra en Roelina Gijsbertha Suzanna Leonora van Holthe, het betrekt. Ook deze blijft er tot zijn dood op wonen. In 1914 wordt zoon Johannes Govert Westra van Holthe eigenaar van het huis Oldengaerde, als de boedel van zijn vader wordt gescheiden. Na zijn overlijden in 1938 houdt zijn vrouw Wilhelmina Aleida Linthorst Homan het huis, totdat zij in 1943 overlijdt. Dan worden haar vier kinderen gezamenlijk eigenaar van Oldengaerde. Tot zover Oldengaerde.

Jan trouwde twee keer. Op 19 augustus 1753 trad hij in Batavia Nederlands Indië in het huwelijk met Aafje Ittema, 16 jaar oud. Zij was geboren op 14 juli 1737 in Burum en overleden op 14 mei 1772 in Batavia Nederlands Indië, 34 jaar oud. Op 19 april 1778 trouwde Jan vervolgens in Enkhuizen met Bregje Muselaar, 26 jaar oud. Bregje werd geboren op 1 december 1751 in Enkhuizen en overleed op 3 april 1836 in Amsterdam, 84 jaar oud.
Het waren vruchtbare verbintenissen. Hij kreeg bij Aafje Ittema negen zonen en één dochter. Bij Bregje Muselaar ontving hij 5 zonen en één dochter. Deze vijf zonen zijn allemaal vroeg overleden alleen de dochter Aleida is tot een huwelijk gekomen.

In het kader van de familie Somer gaat het echter om de vijfde zoon uit het eerste huwelijk namelijk Lourens Kiers. Hij werd op 19 mei 1765 in Batavia Nederlands Indië geboren. Hij overleed op 25 september 1839 in Meppel, 74 jaar oud. Hij was sjouwer en hovenier van beroep.
Ook hij trouwde twee maal en wel op 19 augustus 1789 in Meppel, 24 jaar oud, met Grietje Groeneboer. Zij overleed op 30 juni 1795 in Meppel. Geboortedatum en plaats van Grietje Groeneboer zijn niet bekend. Bij Grietje kreeg Lourens acht kinderen. Na het overlijden van Grietje Groeneboer trouwde hij 35 jaar oud, op 14 december 1800 in Kolderveen met Catrina de Vries, 23 jaar oud. Catrina werd geboren in 1777 in Meppel en overleed op 24 augustus 1852 in Meppel, 75 jaar oud. Uit het tweede huwelijk zijn geen kinderen bekend

De kinderen van Lourens en Catrina zijn:
1. NN Kiers is dood geboren op 12 oktober 1801 in Meppel.
2. Aafke Kiers, geboren op 20 januari 1805 in Nijeveen. Aafke is overleden op 27 april 1866 in Meppel, 61 jaar oud. Aafke trouwde, 25 jaar oud, op 30 januari 1830 in Meppel met Hendrik Voogd, 29 jaar oud. Hendrik is geboren op 15 januari 1801 in Meppel. Hendrik is overleden op 31 december 1896 in Meppel, 95 jaar oud. Hij was Boekbinder, Boekverkoper, Commissaris der Veren, Commissaris der Beurtschepen.
3. Jan Kiers, geboren in 1806 in Kolderveen. Jan is overleden.
4. Petrus Kiers, geboren op 5 januari 1807 in Kolderveen. Petrus is overleden op 17 november 1875 in Amsterdam, 68 jaar oud. Kunstschilder. Petrus trouwde, 30 jaar oud, op 20 april 1837 in Utrecht met Elisabeth Alida Haanen, 27 jaar oud. Elisabeth Alida is geboren op 9 augustus 1809 in Utrecht. Elisabeth Alida is overleden in 1845. Kunstschilderes.
5. Jan Kiers, geboren op 19 februari 1809 in Meppel. Jan is overleden op 27 augustus 1850 in Meppel, 41 jaar oud. Timmermansknecht Jan trouwde, 29 jaar oud, op 3 januari 1839 in Maastricht met Derkje Hendrika Toole. Derkje Hendrika is geboren in Nijmegen. Derkje Hendrika is overleden.
6. Henderika Margaretha Kiers, geboren op 26 februari 1811 in Meppel. Henderika Margaretha is overleden op 22 november 1887 in Assen, 76 jaar oud. Naaister. Henderika Margaretha trouwde, 21 jaar oud, op 19 juni 1832 in Meppel met Gerkes Somer, 25 jaar oud. Gerkes is geboren op 11 juli 1806 in Zwartsluis, zoon van Johannes Jacobus Somer en Bregje de Vries. Hij is gedoopt op 20 juli 1806 in Zwartsluis. Gerkes is overleden op 12 oktober 1848 in Assen, 42 jaar oud. Zadelmakerknecht; zadelmaker.
7. Johannes Kiers, geboren op 14 januari 1814 in Meppel. Johannes is overleden op 20 januari 1814 in Meppel, 6 dagen oud.
8. Abraham Johannes Kiers, geboren op 26 januari 1816 in Meppel. Abraham Johannes is overleden op 5 december 1902 in Assen, 86 jaar oud. Koperslager Abraham Johannes: (1) trouwde met Jantien van Veen. Jantien is geboren op 1 januari 1821 in Steenwijk. Jantien is overleden op 16 juli 1868 in Assen, 47 jaar oud.
(2) trouwde, 54 jaar oud, op 18 juni 1870 in Meppel met Femmetje Geel, 47 jaar oud. Femmetje is geboren op 1 februari 1823 in Meppel. Femmetje is overleden op 15 mei 1889 in Assen, 66 jaar oud. Eén van de kinderen van Abraham Johannes Kiers en Jantien van Veen, de dochter Margaretha Catharina Kiers geboren op 24 september 1847 trouwt met Johannes Everhardus Somer een neef van Gerkes Somer.

Petrus Kiers

Petrus Kiers, het vierde kind, van Lourens en Grietje, was kunstschilder, portrettist en kaarslichtschilder en schilderde landschappen bij maanlicht. Hij trouwde op 20 april 1837 met Elisabeth Alida Haanen. Hun vier kinderen kregen ook als schilders bekendheid in binnen en buitenland. Hij werkte en woonde in Amsterdam en verbleef in een tijdlang in Assen. Waarom hij naar Assen is vetrokken is niet bekend.
Wel is het zo dat in Assen zijn zuster Henderika Margaretha Kiers woonde gehuwd met Gerkes Somer, die zadelmaker was. Gerkes Somer was overigens al overleden toen hij in Assen kwam. Ook woonde zijn broer de koperslager Abraham Kiers in Assen. Verder had hij nog een zuster die in Meppel woonde. Alle andere broers en zusters waren reeds overleden.
Hiernaast twee aquarellen: zogenaamde pendanten met voorstellingen van een 'Visverkoopster en een Groenteverkoopster', waarvan één gesigneerd: E.A. Kiers - Haanen fecit (1809-1845), gedateerd: 1834? Afmeting 31 x 25 cm. Beide aquarellen hebben gehangen op de tentoonstelling 'In Kleine Kring Gekoesterd', Museum De Ghulden Roos, Roosendaal, 30 augustus - 10 oktober 1993. Klik voor een vergroting
Petrus Kiers woonde met zijn vier kinderen sinds 22 juli 1858 aan de Groningerstraat. Tot de huishouding behoort ook Anthonie Bregitte Johanna Altius geboren 20 april 1813 te Amsterdam. Of hij met haar gehuwd was is niet bekend. Eind 1860 koopt hij een woning aan de Kattegang. Na een uitvoerige vertimmering kan hij deze woning in gebruik nemen als atelier. In Assen is hij goed bekend en menigmaal verschijnen er berichten in de plaatselijke pers over zijn activiteiten en die van zijn oudste zoon George Lourens Kiers.
In Assen bestond een zogenaamde verlotingscommissie die schilderijen aankocht en die onder haar deelnemers verlootte. Zo lezen wij in juni 1860 dat deze commissie een zeegezicht op de Rotterdamse tentoonstelling heeft aangekocht van G. L. Kiers, de zoon van onze stadsgenoot P. Kiers die ook menige tentoonstelling met zijn 'kaarslichten' versierde doch hier te veel werk heeft als portretschilder om de zo gevierde voortbrengselen van zijn penseel aan tentoonstelling af te staan.

Over dezelfde G. L. Kiers is er ook het bericht dat hij op een tentoonstelling te Amsterdam een schilderij aan een Engelse liefhebber heeft verkocht, zoals hij reeds eerder ook al een schilderij had geplaatst in Clomwell - Ierland. Petrus Kiers en zijn zoon exposeren in Groningen in het voorjaar van 1862 naast een zeestuk van de zoon ziet men er ook een kaarslicht van de heer P. Kiers weet de journalist te melden.
In september 1862 bezoekt de provinciale Drentsche en Asser Courant het atelier van de zoon G. L. Kiers en zag daar twee schilderijen, 'voorstellende een gezicht, inde vroege morgen, van de brug van het Noord Willemskanaal in Assen. De uitvoering van dat kunstwerk is naar onze schatting, zeer gelukkig en geeft een zeer getrouwe schets van het levendig en bevallig gezicht dat Assen daar aanbiedt. Het tweede schilderij is een gezicht op de onstuimige Zuiderzee, gestoffeerd door een vissersvaartuig en een stoomboot. Zij verplaatst ons als het ware bij de strijd tegen het woeste element en bewijst dat ook hier de schilder de natuur gelukkig heeft bestudeerd. De beide stukken worden verloot en wij wensen, de schilder zeer spoedig een gewenste deelneming toe. 't Zou hem wellicht een prikkel zijn om meer natuurtaferelen te leveren uit onze provincie, die er zovele aanbiedt.'

In dezelfde krant treffen wij ook een advertentie aan: 'verloting van schilderijen. De kunstschilder G. L. Kiers is voornemens in afwachting van nadere approbatie, te doen verloten tegen één gulden per lot, twee schilderen. De eerste stelt voor: een gezicht van de Vaart in Assen. De tweede een vissersvaartuig en een stoomboot bij onstuimig weer op de Zuiderzee. Te zien bij de heer Schut Concertzaal Assen.' Het is merkwaardig om te constateren dat de journalist in het eerste schilderij een brug over het Noord Willemskanaal zag en de opsteller van de advertentie een gezicht op de Vaart, waar ook een brug ligt maar toch anders gesitueerd. Kennelijk was er onvoldoende approbatie want er volgt geen mededeling dat de schilderijen zijn verloot.
De verlotingscommissie in Assen zit ondertussen niet stil en opnieuw is 'één der leden ter bevordering van de Beeldende Kunst in Assen bij de verloting van 29 december 1862 een schilderij te beurt gevallen voorstellende: rozen, van de verdienstelijke kunstschilderes Mejuffrouw A. Haanen, wier werk nog onlangs op de stedelijke tentoonstelling te Amsterdam met een gouden medaille werd bekroond. Opmerkelijk is het dat er gedurende het correspondentschap van de heer Kiers alhier reeds drie kapitale schilderijen zijn getrokken, hetgeen voorzeker de deelneming niet weinig zal bevorderen. Het schilderij van onze stadsgenoot, de heer P. Kiers, voorstellende: een moeder en kind bij kaarslicht, door bovengenoemde vereniging aangekocht te Amsterdam is getrokken door de heer F. W. Fabius aldaar.'

Op 29 september 1863 verschijnt er een advertentie in de krant waarin Petrus Kiers aankondigt zijn woning te willen verkopen: 'door vertrek naar elders, wordt te Assen te koop aangeboden: een sedert twee jaar zeer solide getimmerd huis, voorzien van 6 kamers, waaronder een uitmuntend atelier voor Photographie, ruime zolder, keuken, droge kelder in cement gelegd, waskamer, schuur, regenbak en beste wel - waterpomp, grote tuin en huisplaats. Te aanvaarden per 1 mei 1864. Te bevragen met franco brieven bij P. Kiers, die nog slechts een paar weken hier de photographie zal uitoefenen.'

De krant meent daarop in hetzelfde nummer als volgt te moeten reageren: 'daar de heer Kiers de stad verlaat en Amsterdam tot woonplaats kiest en dus weldra hier niet meer als photographist werkzaam is, zo raden wij hen, die nog een portret wensen te bezitten aan, om daartoe van de korte tijd, die hij hier nog vertoeft, gebruik te maken, te meer daar de producten in de laatste dagen door dit atelier geleverd uitnemend gelukt zijn.'

In deze twee berichten worden wij geconfronteerd met het feit dat Petrus Kiers kennelijk in Assen overgestapt is van het penseel naar de camera.

Op 30 januari 1864 vertrekt Petrus Kiers naar Amsterdam en neemt als volgt afscheid van vrienden en kennissen: 'de ondergetekende zegt zijne goede vrienden en begunstigers VAARWEL en beveelt zijn oudste zoon die circa een jaar de tekenlessen voor hem gaf bij het geëerde publiek minzaam aan. Assen, 31 januari 1864 P. Kiers De krant voegt hier nog het volgende bericht aan toe: 'de heer Kiers heeft als photograaf zijn arbeid onder ons beëindigd en het atelier, dat zo vele keurige portretten van gewest en stadsgenoten opleverde, is gesloten. Volgens de advertentie vestigt de zoon van de heer Kiers zich hier thans als schilder en tekenmeester en het onderwijs dat hij in het tekenen gaf, is hem tot een goede recommandatie.

Uit de notaris akte inzake de verkoop van het huis van Petrus Kiers neem ik de volgende gegevens over: 'Petrus Kiers, schilder te Assen, verkoopt aan August Christiaan Eduard Grimme, rentenier te Amsterdam voor de som van f 3000,00 een behuizing, erf, tuin staande en gelegen te Assen in de Kattegang, kadastraal bekend te Assen in sectie A de nummers 2783 en 2784, groot te samen elf roeden en veertig ellen. De aanvaarding van de behuizing zal zijn per 1 mei 1864.

Zoals gezegd Petrus Kiers vertrok op 30 januari 1864 weer naar Amsterdam. Zijn zoon Georg Lourens Kiers, kunstschilder vertrekt op 3 november 1868 naar Amsterdam en zijn beide dochters op 27 april 1864. De jongste zoon, zeevaarder gaat op 6 juni 1864 naar Amsterdam.

Dan volgt hieronder nog een aantal gegevens over de opleiding en tentoonstelling van de desbetreffende schilders Kiers.

Petrus was een leerling van D. de Hoop en de Rijksacademie te Amsterdam (1825-1826). In 1839 werd hij lid van de 'Arti et amicitia' in de hoofdstad. Hij behaalde in 1841 bij 'Felix Meritus' een zilveren medaille voor zijn: 'eene waschvrouw'. Hij heeft tevens geëtst en gelithografeerd. Verder gaf hij les aan M. Vos en M. H. L. A. Addicks. Enige stillevens van hem zijn: meisje met druiven, volksfeest bij avond, dame verlaat haar woning bij kaarslicht en vuurwerk bij avond.
Tentoonstellingen: Amsterdam en Den Haag 1830-1862: enige stillevens: Meisje met druiven; Volksfeest bij avond; dame verlaat haar woning bij kaarslicht: weesmeisje bij lamplicht; vissersfamilie; vuurwerk bij avond; riviergezichten bij maanlicht; gezicht op kasteel Bentheim bij maanlicht; gezicht op kasteel Twickel bij maanlicht enz. Rijksprentenkabinet Amsterdam: een portret (tekening. 1847). Raadhuis Amsterdam: bouw van de Oosterdoksluis in 1831 (gem. P. Kiers 1834). Gemeentearchief Amsterdam: het Kattenburgerplein te Amsterdam bij avond (tekening in kleuren).

Zijn dochter Catharina Isabella Kiers was ook kunstschilder Zij werd geboren in Amsterdam op 27 maart 1839 en overleed in Den Haag op 13 februari 1930. Zij was gehuwd met Cornelis Johannes Petri. Woonde en werkte in Amsterdam tot 1858, Assen tot 1864, Amsterdam tot 1882, Voorschoten tot 1895, Den Haag tot 1910, Apeldoorn na 1910, Amsterdam tot 1917, daarna in Den Haag.
Zij schilderde, aquarelleerde en tekende bloemen en vruchten.
Tentoonstellingen: Amsterdam 1881 en Rotterdam 1876 en 1891: abrikozen; rozen; glas met rozen; gele chrysanten (aquarel).

Zijn zoon George Lourens Kiers was ook kunstschilder. Hij werd geboren in Amsterdam op 26 januari 1838 en overleed in Amsterdam op 22 juli 1916. Hij was leerling van J. H. L. Meijer. Woonde en werkte in Amsterdam tot 1856, Den Haag tot 1857, Amsterdam 1858, Den Haag tot 1861, Assen 1862, Den Haag 1862, Assen 1863-1868, daarna in Amsterdam. Schilder van zee- en rivier - gezichten met schepen, hij heeft ook geëtst en geaquarelleerd. Zie zijn schilderijen "Assen Vaart". "Brink" en "Overcingel". Hij was lid van 'Arti et Amicitiae' te Amsterdam.
Tentoonstellingen: Amsterdam en Den Haag 1856-1903: gezicht op het Eiland te Amsterdam; gezicht op het Oosterdok te Amsterdam; gezicht aan de Schinkel te Amsterdam; Zeeburg in de winter; storm aan het strand (tekening); Winter aan het strand te Scheveningen; vissersvaartuigen op zee; havenhoofd bij maanlicht; oorlogsschip in de 17de eeuw enz. Museum Assen: gezicht op de Brink te Assen. Frans Halsmuseum Haarlem: zeilschepen. Rijksprentenkabinet Amsterdam: tekening(en).








HOME